Sinds de bestuurlijke fusie van AMC en VUMC tot Amsterdam UMC in 2018 zijn de profielen van beide locaties steeds duidelijker geworden. Door de lateralisaties, “Waves” is inmiddels het grootste deel van afdelingen terecht gekomen op de beoogde locaties. De juridische fusie heeft plaatsgevonden op de laatste dag van 2023. De “Waves” van Traumatologie en moeder-kindcentrum naar locatie AMC en het verder centraliseren van oncologische zorg op locatie VUMC maakt dat de afdeling Plastische Chirurgie niet geheel kon lateraliseren maar wel dat we onze krachten en expertise van de beide locaties hebben kunnen bundelen. Om daarmee een hogere standaard van complexe zorg te bieden.

Het jaar 2023 markeert daarom een belangrijk moment voor onze afdeling Plastische, Reconstructieve en Handchirurgie, waarin we onze koers en strategie voor de toekomst nader hebben uitgewerkt. Nog meer hebben we ons, mede gedwongen door de bovenstaande lateralisaties in de organisatie, gericht op verdere differentiatie naar vier speerpunten om de door ons geleverde complexe academische zorg toekomstbestendig te houden. Dit omvat zowel locale, regionale als nationale samenwerkingen.

Door de lateralisatie van zorg werken we efficiënter en kunnen we nog meer focus leggen op onze 4 speerpunten: op locatie AMC zijn de posttraumatische reconstructieve chirurgie , hand-pols chirurgie en kinderplastische chirurgie geconcentreerd. Op locatie VUMC richten we ons op de multidisciplinaire behandeling van onze transgenderpopulatie en post-oncologische reconstructies. Voorts is er nauwe samenwerking met Ziekenhuis Amstelland om aldaar de mamma-reconstuctieve zorg aan te bieden.

Dankzij de inzet en toewijding van ons team groeien we uit tot een top tertiair centrum, wat we willen bereiken door uitmuntendheid in de vier academische pijlers: topklinische zorg, onderzoek, educatie en valorisatie. Dit jaarverslag laat niet alleen zien wat we hebben bereikt, maar ook waar we naartoe willen.

We kijken met vertrouwen naar de toekomst en blijven ons inzetten voor de best mogelijke zorg voor onze patiënten.

Met vriendelijke groet,

Prof. Dr. Mark-Bram Bouman
Afdelingshoofd Plastische, Reconstructieve en Handchirurgie

Educatie & Opleiding

Nationaal en internationaal onderwijs in hand-, pols- en zenuwchirurgie is een essentieel onderdeel voor ons als handchirurgen aan het Amsterdam UMC. Binnen de geneeskunde is een 12 weken durende keuzevak ontwikkeld om geneeskundestudenten in de bachelorfase kennis te laten maken met de plastische chirurgie, en specifiek de handchirurgie.

Het Amsterdam UMC heeft, in samenwerking met Erasmus MC, een innovatieve 3D-anatomiecursus opgezet waarbij klinisch onderwijs wordt gecombineerd met 3D-anatomie van de hand en onderarm. Daarnaast participeert het Amsterdam UMC actief in de Esser Masterclass, een internationaal onderwijsinstituut voor hand-, pols- en zenuwchirurgie. Hierbij worden jaarlijks zowel jonge als ervaren chirurgen verder opgeleid in verschillende aspecten van de handchirurgie, waarbij gebruik wordt gemaakt van preparaten.

Het Amsterdam UMC organiseert bovendien mee met nationale en internationale organisaties, zoals de Global Nerve Foundation, om kennis en vaardigheden te delen over de behandeling van patiënten met complexe zenuwproblematiek.

Daarnaast zetten de handchirurgen zich in voor de opleiding en training van de plastische chirurgen van de toekomst. Ons curriculum in hand-, pols- en zenuwchirurgie biedt niet alleen een breed scala aan complexe tertiaire handpatiënten, maar ook mogelijkheden voor toewijding aan onderwijs en onderzoek.

Elk jaar participeren wij in het onderwijs aan de opleiding voor revalidatie artsen (VRA), de opleiding voor handtherapeuten (NPI), en onderwijs in keuze onderwijs zoals Arts en Sport. Daarnaast hebben stafleden zitting in richtlijn commissies op het gebied van de hand en pols.

Onderzoek

Het doel van de Amsterdam UMC Integrated Hand Unit is om kennis te vergroten en innovatie in de zorg voor hand en arm te bevorderen, met als doel de kwaliteit te behouden en de functionaliteit voor patiënten te verbeteren. Er zijn diverse onderzoeksprojecten en PhD-trajecten gericht op vier speerpunten binnen onze handchirurgie.

• Samenwerking met de afdeling Biomedical Engineering, waarbij onderzoekslijnen betrekking hebben op 4D-CT en 3D-planning van (correctie)osteotomieën.
• Cerebrale Parese Spasticiteit en Verworven Spasticiteit.
• Verbeteren van hand- en armfunctie bij tetraplegie patiënten in samenwerking met het Royal North Shore Hospital in Sydney.
• Samenwerking met de Hand & Wrist Study Group.
• Betrokkenheid bij het HaPPen Research Team van de Birmingham Hand & Nerve Unit, gericht op het verbeteren van de functie na complexe zenuwreconstructies van armen en benen.
• Academic Nerve Center Amsterdam-Rotterdam
• Samenwerking met UPMC Plastische Chirurgie in Pittsburgh (VS) voor onderzoek naar complex hand- en bovenste extremiteit trauma.
• Congenitale handchirurgie: samenwerking met de afdeling Gynaecologie onderzoeksprojecten over prenatale screening en counseling, evenals database opzet voor toekomstig onderzoek.

Netwerk

Het Amsterdam UMC beschikt over een uitgebreid nationaal en internationaal netwerk op het gebied van klinische zorg, onderzoek en onderwijs. Dit sluit aan bij onze missie om een internationaal tertiair handcentrum te zijn, waarbij we de meest geavanceerde technieken inzetten om patiënten optimaal te kunnen helpen.

Regionaal werken we samen met verschillende revalidatiecentra, die een cruciale rol spelen in onze multidisciplinaire teams om patiënten met complexe extremiteitsproblemen de best mogelijke therapie te bieden. Het opzetten en onderhouden van een regionaal zorgnetwerk is een prioriteit binnen ons team, zodat we toekomstbestendige zorg kunnen bieden voor complexe academische problematiek.

Onze regionale samenwerkingen met revalidatiecentra omvatten onder andere:

• Heliomare in Wijk aan Zee
• Reade, locaties Overtoom en Jan van Breemen
• Hoogstraat Revalidatie, Bovenste Extremiteit Unit

Specifiek voor Cerebrale Parese:

• De Merem Revalidatie
• Libra Revalidatie & Audiologie
• De Tolburg Revalidatie
• Revalidatiecentrum Roessingh

Daarnaast zoeken we actief de samenwerking op met gespecialiseerde centra zoals het Academisch Zenuw Centrum Amsterdam-Rotterdam. Dit centrum, een samenwerking tussen het Erasmus MC en Amsterdam UMC, is gericht op het bieden van de beste zorg aan patiënten met complexe zenuwproblematiek. Samen organiseren we multidisciplinaire overleggen, voeren we complexe operaties uit en doen we aan onderwijs en onderzoek.

Internationaal hebben we diverse samenwerkingen op het gebied van klinische expertise, onderzoek en onderwijs. In Europa werken we samen met het Birmingham Children’s Hospital (VK) en Great Ormond Street Hospital (VK) binnen het congenitale handenteam. Op het gebied van hand- en zenuwchirurgie werken we samen met het Birmingham Hand & Zenuwcentrum. Verder onderhouden we internationale samenwerkingen met het Royal North Shore Hospital in Sydney en de University of Pittsburgh, waarbij we ook PhD-studenten uitwisselen.

Educatie & Opleiding

Nationaal en internationaal werken wij samen met andere instituten om onderwijs te geven. Dit is een essentieel onderdeel voor de kinderplastische chirurgen aan het Amsterdam UMC.

Nationaal:

We zijn betrokken bij de opleiding plastische chirurgie waarbij de “kinderstage “ een verplicht onderdeel is van het opleidingstraject. Tevens zijn we betrokken bij onderwijs van andere disciplines zoals bij de opleiding tot tandarts, revalidatie arts, kinderarts etc

We zijn betrokken bij de studie geneeskunde Amsterdam UMC waarbij gedurende de bachelor opleiding een speciaal blok is ontwikkeld om geneeskundestudenten kennis te laten maken met de kinderplastische chirurgie, en specifiek de multidisciplinaire zorg van de bovengenoemde aandoeningen.

Tevens is er een speciaal blok ontwikkeld bij het keuze onderwijs voor bachelor geneeskunde studenten over “global surgery” waarbij vooral de schisis en brandwonden zorg is uitgelicht.

We hebben onderwijs verzorgt aan de “ Vereniging Chirurgie voor Geneeskunde Studenten” 

Onderwijs aan AIO’s kindergeneeskunde LUMC bij hun “Academic Grand Round, Leiden, Nederland.

Onderwijs aan collega’s van het Amsterdam Bone Center over “Cartilage challenges in the treatment of facial malformations.

Tevens hebben we aan kinderartsen, dermatologen en colsultatie artsen over aangeboren vaatafwijkingen verteld op 7 nov 2023.

Het is voor ons belangrijk te zorgen dat de ouders van patienten optimaal zijn geinformeerd. Wij geven een keer per 1-2 jaar een informatie avond aan ouders die een kindje met schisis hebben gehad.

We hebben speciale ” infomercials” gemaakt die de ouders en kinderen kunnen bekijken op een speciaal YouTube kanaal.

We zijn tevens internationaal betrokken bij onderwijs.

• European Master Course (for orthodontists), University of Strasbourg, France (Jan en sept 2023)
• Italian Cleft Palate/Craniofacial Association, University of Milan (Jan 2023)
• We zijn co-chair en coordinator geweest van International Comprehensive Cleft Care Workshop in Barcelona 10-13 October 2023. Er waren deelnemers vanuit 55 landen.
• Opleidings assistenten plastische chirurgie Kampala, Uganda. Bij dit unieke onderwijs geven we wekelijks aan AIO’s plastiche chirurgie uit Amsterdam UMC en Kampala Makerere University, Uganda onderwijs.
• Uganda Society of Plastic Surgery meeting in Kampala, Uganda.
• Kumi General Hospital , Uganda.
• European Master Course (for orthodontists), University of Strasbourg, France (Sept 2023)
• European Cleft Palate Craniofacial Association : Master Course for Orthodontists (jun 2023)
• Surabaya, Indonesie, Opleidiungs assitenten plastsiche chirurgie.
• In samenwerking met het Amsterdam Skills Centre en Rods and Cones hebben we in febr een speciale cursus aangeboden om zenuw blokken te geven bij schisis patienten. Live waren er 24 deelnemers, maar virtueel hebben we 394 colleg’a skunnen bereiken.
• In samenwerking met de afdeling plastische chirurgie in Kampala, Uganda, Interplast Holland en Global Surgery Amsterdam is er in april een speciale brandwond cursus aangeboden in Kampala.
• Werkbezoek aan Universiteit van Makerere, Kampala, Uganda (nov 2023) afdeling plastische chirurgie waarbij we les gaven aan de AIO’s plastische chirurgie.
• Werkbezoek aan Kumi Ziekenhuis, Uganda (nov 2023) afdeling plastische chirurgie waarbij we les gaven aan plastische chirurgen daar.
• We hebben meerdere webinars aangeboden (meer hierover bij Global Surgery)
• Internationaal symposium CP

Hiermee hebben de kinderplastische chirurgen van het Amsterdam UMC een leidende rol gespeeld om nationaal, maar ook internationaal , kennis maar ook de zorg voor patiënten te verbeteren.  De kinderplastische chirurgen zetten zich in de klinische stage voor de opleiding plastische chirurgie zo optimaal mogelijk te maken.

Onderzoek

De kinderplastische chirurgie zijn erg betrokken bij onderzoek en werken nationaal en internationaal zo veel mogelijk samen.

We zijn ook betrokken bij de studenten die hun Bachelor scriptie moeten schrijven, maar ook studenten die tijdens hun Master studie een wetenschappelijk stage moeten doen. Er zijn bijv Master studenten die in Beverwijk (brandwonden zorg), maar ook in Uppsala (Sweden )  of in Kaapstad (Zuid-Afrika) hun onderzoek gedaan hebben.

Er zijn diverse onderzoeksprojecten en PhD-trajecten gericht op de speerpunten en focus gebieden binnen de kinderplastische chirurgie.

Samen met de Langyone University New York heeft Rami Kantar in mei 2023 z’n promotie onderzoek “ Sustainable cleft care through simulation based education” afgerond.

• Samenwerking met de afdeling Biomedical Engineering, waarbij onderzoekslijnen betrekking hebben op CT en 3D-planning van (correctie)osteotomieën, plaatsen van onderzoeks mal voor een oor reconstructie.

Netwerk

Het Amsterdam UMC beschikt over een uitgebreid nationaal en internationaal netwerk op het gebied van klinische zorg, onderzoek en onderwijs. Dit sluit aan bij onze missie om een nationaal en internationaal kinderplastisch verwijscentrum te zijn, waarbij we de meest geavanceerde technieken inzetten om patiënten optimaal te kunnen helpen.

Regionaal werken we samen met ACTA voor tandheelkundige en orthodontische zorg, en met verschillende logopedie praktijken, die een cruciale rol spelen in onze multidisciplinaire teams om patiënten met complexe spraakproblemen de best mogelijke therapie te bieden. Het opzetten en onderhouden van een regionaal zorgnetwerk is een prioriteit binnen ons team, zodat we toekomstbestendige zorg kunnen bieden voor complexe academische problematiek.

Buiten het AMC doe  we spreekuren in de Merem en in de Hoogstraat om kinderen met CP te zien en wij hebben een verwijsnetwerk met Libra, de Tolburg, Roessingh, Basalt, De Merem en de Hoogstraat (allen revaldiatiecentra).

Daarnaast hebben we een coördinerende rol en zoeken we actief de samenwerking op met gespecialiseerde schisis centra zoals het UMCG, Leeuwaarde, Nijmegen, Zwolle en Wilhelmina Kinderziekenhuis bijv Cleft Q Child of voor submuceuze schisis. Tevens hebben we met het Sophia Kinderziekenhuis een groot hemangioom promotie onderzoek afgerond.

Internationaal hebben we met Great Ormond Children’s Hospital Londen en het 3Dlab Radbound UMC een internationale samenwerking gecoördineerd voor patienten met microtie/ craniofaciale microsomie. Tevens doen we onderzoek samen met de Universiteit van Mekerere, Kampala Uganda en de universiteit van Kaapstad, ZuidAfrika. Prof Breugem is tevens Honorary Professor aan de universiteit van Kaapstad voor het Groote Schuur ziekenhuis en Red Cross Children’s Hospital.

Global Surgery

Voor ons als kinderplastische chirurgen, maar ook voor de afdeling plastische chirurgie is het belangrijk om ook internationaal te kijken hoe we de zorg en kennis kunnen verbeteren. Hierin werken we als afdeling samen met Interplast Holland, Stichting Bridge de Gap en Global Surgery Amsterdam.

Het is bekend dat in lage- of  middeninkomenslanden (LMICs) 9 van de 10 mensen geen toegang hebben tot chirurgische basiszorg. De opwarming van de aarde vormt samen met de klimaatverandering een bedreiging voor de gezondheid van mens en planeet, waardoor de mondiale ziektelast toeneemt en de ongelijkheid wordt verergerd. Om de toegang tot chirurgische zorg wereldwijd te verbeteren, is het belangrijk om rekening te houden met klimaatgerelateerde kosten en methoden om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.  Hoewel chirurgische missiereizen in een substantiële mondiale behoefte voorzien, zijn hun impact en ethiek in twijfel getrokken. Voor een uitgebreide capaciteitstraining op lange termijn en het empoweren van lokale chirurgen is het belangrijk om deze chirurgen adequaat te bevoorraden.  In 2023 hebben we onze inspanningen voortgezet om chirurgen virtueel op te leiden met onze Zoom-sessies, maar we hebben ook reguliere webinars geïntroduceerd. Bij deze webinars nodigen wij wereldberoemde experts uit en worden specifieke onderwerpen uitgebreid besproken. Tijdens de webinars waren gemiddeld ruim 50 chirurgen of chirurgen in opleiding aanwezig, waardoor dit een groot succes werd

Cursus primaire brandwond behandeling

Daarnaast is er een congres in Kampala georganiseerd over primaire brandwond behandeling. Hierin hebben de nederlandse vrijwillegers, samen met de lokale artsen en verpleging de cursus aangebdoen. Er was een samenwerking met de Ministerie van gezondheid in Uganda en het academisch ziekenhuis Kiruddu in Kampala, Uganda. Het is de bedoedling dat de lokale gezondheidswerkers steeds meer zelf deze cursus aan zullen bieden.

Educatie & Opleiding

Het Amsterdam UMC is een opleidingsziekenhuis en artsen in opleiding tot specialist (AIOS) krijgen de kans om in een ‘dedicated genderstage’ kennis te maken met chirurgische genderzorg. Dit is niet alleen beschikbaar voor opleidingsassistenten uit de regio, maar kan als verdiepingsstage gekozen worden voor alle Nederlandse AIOS.

In 2023 is de tweede editie van Amsterdam Gender Rounds georganiseerd. Dit jaar was het toegespitst op gesteelde phalloplastiek technieken, scrotumplastieken en prothesiologie. Een en ander in samenwerking met de afdeling urologie. Het is bezocht door internationale uroplastische teams, met ook een internationale faculty. Er was aandacht voor nieuwe chirurgische technieken, maar ook voor peri-operatieve zaken, zoals preoperatieve workup en postoperatieve klinische en poliklinische zorg. Chirurgische technieken werden 1-op-1 geoefend op fresh frozen cadavers in het Amsterdam Skills Center. Als voorbereiding waren alle operaties in HD gefilmd en stap-voor-stap weergegeven, zodat men goed beslagen ten ijs kwam.

Bekijk video’s

In 2023 waren we als spreker betrokken bij meerdere lezingen, zoals bij de GGD Utrecht, aan de studenten geneeskunde (genderzorg is een ‘minor’ die 3^e jaars geneeskundestudenten kunnen kiezen) en in de Bob Huffstadt Flap Cursus (Groningen).

Onderzoek

In maart 2023 werden prof. Mark-Bram Bouman en prof Margriet Mullender geïnaugureerd als hoogleraar. Het onderstreept de uitgebreide aandacht voor genderchirurgisch onderzoek binnen onze vakgroep. Tevens promoveerden in 2023 dr. Floyd Timmermans (arts-assistent) en dr. Lian Elfering (Physician assistant) op genderchirurgische onderwerpen. Dr. Wouter van der Sluis is lid van de ‘editorial board’ van het International  Journal of Transgender Health, Dr. Tim van de Grift is Research Associate Editor in het vakblad Transgender Health. Dit zijn de twee toonaangevende wetenschappelijke bladen op het gebied van genderzorg. Als vakgroep zijn we betrokken bij de internationaal gepubliceerde ‘Standards of Care’.

Bekijk publicatie

Grote (internationale) onderzoeksprojecten die lopen, en ook door onze groep zijn geïnitieerd, zijn onder andere: het definiëren van uitkomsten van genitale genderchirurgie als ‘core outcome set’, en het ontwikkelen van een keuzehulp voor genitale genderchirurgie, die mensen informeert en helpt met besluiten die genomen worden binnen het genitaal chirurgisch traject.

Onderzoek naar nieuwe technieken is een belangrijk aspect binnen onze onderzoeksgroep. In de PeriVaS studie wordt gekeken naar een nieuwe chirurgische methode voor (revisie) vaginaplastieken, te weten de peritoneum vaginaplastiek. Dit is in nauwe samenwerking met collega’s van de gastro-intestinale chirurgie.  Ook wordt gekeken naar nieuwe phalloplastiek technieken, zoals de SCIP phalloplastiek.

Ontdek meer

Tevens worden maatschappelijk relevante thema’s zoals obesitas en gender chirurgie, HIV, chirurgie bij adolescenten, genitale chirurgie met en zonder plasbuisverlenging, en prothesiologie uitgebreid onderzocht, vaak in multidisciplinaire setting. Gezien de uitgebreide historie van genderchirurgie in ons ziekenhuis wordt ook veel retrospectief en lange-termijn onderzoek uitgevoerd.

Netwerk

Het Amsterdam UMC heeft een grote rol binnen het genderchirurgisch landschap in Nederland. Er is kennisuitwisseling tussen plastisch chirurgen van het UMCG en het Radboud UMC. Er wordt bij elkaar meegekeken en van elkaar geleerd. Er is een open samenwerking tussen deze partners met groot onderling respect.  

Tevens zijn we betrokken bij het project ‘waarborging kwaliteit van genderchirurgische zorg’. Het betreft een landelijk kader, waar een normenkader geformuleerd wordt met betrekking tot genderbevestigende chirurgische zorg.

Daarnaast wordt internationaal nauw samengewerkt met grote gendercentra in Europa op zowel wetenschaps- als organisatorisch vlak.

Er is een nijpend tekort aan OK capaciteit om de groeiende vraag naar chirurgische genderzorg te kunnen borgen. Onder het motto ‘juiste zorg op de juiste plek’ is er een verwijsstructuur met de Gender Clinic voor tweedelijns chirurgische genderzorg, zoals bijvoorbeeld mastectomieën, augmentaties en orchidectomieën. Hierdoor kan de hoog-volume, maar laagcomplexe zorg, zoveel mogelijk buiten de muren van het academisch ziekenhuis worden geleverd. Daardoor is er meer ruimte voor academische genderchirurgie binnen het Amsterdam UMC. Er wordt daar ook (2^e lijns) gynaecologische, psychologische en endocrinologische genderzorg aangeboden.

2. Mamma reconstructieve zorg (locatie VU, Ziekenhuis Amstelland en Flevoziekenhuis)

Binnen Nederland zijn wij één van de weinige centra die alle vormen van mammareconstructies kunnen aanbieden. De vrije gevasculariseerde mamma reconstructies verrichten we op locatie VU.  Onze specialisten zijn tevens werkzaam in het Flevoziekenhuis en Ziekenhuis Amstelland voor de directe mammareconstructies en oncoplastische sparende ingrepen. Hierdoor kunnen wij het gehele palet aan mamma reconstructieve zorg aanbieden. De gekozen reconstructiemethode is daarom grotendeels bepalend voor de locatie waar de operatie uitgevoerd zal worden. Hierdoor ontvangt de patiënt de juiste zorg op de juiste plek; Complexe zorg in de academie en minder complexe zorg in de periferie, maar wel in alle gevallen vanuit ons academische team.  

AFT  (Autologeous Fat Transfer)

In de periode van 2021 tot en met heden hebben wij patiënten gereconstrueerd met autologe fat transfers. Vanuit ons centrum hebben 41 patiënten meegedaan met de landelijke Breast II trial en EVE trial. Inmiddels is dit reguliere zorg en verrichten we deze ingrepen voornamelijk in Ziekenhuis Amstelland. Op deze locatie breiden we de AFT ingrepen uit naar gemiddeld 80 operaties per jaar (20 unieke patiënten die gemiddeld 4 ingrepen ondergaan in 12 maanden tijd). 

Omentum 

Ons centrum is één van de zeer weinige centra in Nederland waar de vrij gevasculariseerde omentumplastiek wordt uitgevoerd als borstreconstructie. Deze operatie verrichten wij samen met de maag-darm chirurg. Deze techniek passen we toe bij patiënten die aan autologe reconstructie wensen met een kleine cupmaat, of bij patiënten die een borstsparende operatie hebben ondergaan met een relatief groot rest-defect.  

MDO patiënten 

Onze plastisch chirurgen participeren in het mamma MDO van het Amsterdam UMC, Flevoziekenhuis en Ziekenhuis Amstelland.  

Tevens participeren meerdere stafleden in de landelijk opgezette Nederlandse Werkgroep voor Autologe Borstreconstructies (NWAB), en verzorgen meerdere stafleden en AIOS actieve rollen binnen deze werkgroep. Ook is een staflid onderdeel van de wetenschappelijke commissie van de Dutch Breast Implant Registry (DBIR). 

3. Colorectale, buikwand en urogenitale reconstructieve zorg (locatie VU)

Colorectale reconstructies 

Door de lateralisatie van zorg tussen de ziekenhuizen vindt op dit moment vrij veel GE-oncologische chirurgie plaats op locatie VUmc. Aldaar werken we samen met de GE-chirurgen voor reconstructieve chirurgie van bijvoorbeeld het perineum of vagina-achterwand. Typische operaties zijn VY-plastieken, lotus petal flaps of gesteelde VRAMs.  

Buikwand reconstructies 

De GE-chirurgie van het Amsterdam UMC is gespecialiseerd in complexe buikwandreconstructies, met name via Prof. Dr. M. Boermeester. Bij dergelijke patiënten speelt een huidoverschot vaak een rol, wat leidt tot problemen op het gebied van lichaamsbeeld, maar ook smetplekken en wondgenezingsproblemen kan geven. Om die reden helpt ons team van plastisch chirurgen mee met het corrigeren van het huidoverschot, veelal middels een Fleur-de-Lis buikwandcorrectie aangezien er vaak in meerdere richtingen sprake is van overtollige huid. Aan de andere kant is de reconstructieve uitdaging juist een tekort aan huid of musculofasciale buikwand en hier kan ons team door middel van weefselverplaatsing vaak uitkomst bieden.

Hidradenitis en decubitus 

Voor de (chirurgische) decubituszorg is een nauw samenwerkingsverband opgesteld met revalidatiecentrum Reade, locatie Overtoom. De revalidatie van alle reconstructieve decubitus operaties wordt aldaar verricht. Tevens is er daar multidisciplinair spreekuur samen met de revalidatie-arts en wondverpleegkundigen waar zowel pre- als postoperatieve patiënten gezamenlijk worden gezien. Hidradenitis is een lastig en vaak onderschat probleem, waarvoor landelijk weinig expertise aanwezig is. Ons team is zeer ervaren in de behandeling van met name de uitgebreide hidradenitis.

Uro-genitale plastische chirurgie 

Van oudsher is de samenwerking tussen de urologie en de plastische chirurgie op locatie VU nauw, aangezien de genderpoli hier is gesitueerd. Er zijn 2-wekelijks multidisciplinaire spreekuren en wekelijks een gemeenschappelijke OK, waarbij ook cis-mannen worden geopereerd met Lichen, urethraproblematiek, burried penis of status na Fournier. Ons team heeft hierin de afgelopen jaren ruime expertise opgedaan en technieken van de genderchirurgie toegepast binnen de oncologische en benigne uro-genitale aandoeningen.  

4. Hoofd hals reconstructies

 In het geval van complexe hoofd hals reconstructies na trauma of oncologie werken wij samen met de collegae hoofd hals chirurgen, KNO-artsen, MKA-chirurgen en neurochirurgen. Wij hebben een speciale expertise in de patiënten met een aangezichtsverlamming.  

Facial palsy 

Maandelijks hebben wij een spreekuur met een mimetherapeut waarbij we patiënten zien en behandelen met een aangezichtsverlamming. In 2023 hebben we 25 nieuwe MDS patiënten gezien. Een van onze unieke kenmerken is dat onze mimetherapeut op locatie maar vooral ook in haar eigen, nabijgelegen praktijk de mime therapeutische behandelingen geeft. We voeren op de polikliniek zelf de botox behandelingen uit. Daarnaast verrichten we statische en dynamische reconstructies. Op verzoek doen we primaire facialis reconstructies direct aansluitend aan een tumor resectie door de hoofd hals chirrg. Daarnaast zien we mensen die secundair komen na een onvolledig herstel van eerdere uitval.    

In 2023 zijn de plannen gemaakt om een Nederlandse werkgroep Facialis Reconstructies op te richten. De eerste bijeenkomst heeft inmiddels plaatsgevonden waarbij het team van het Radboud MC, UMCG en Erasmus MC met ons team op locatie VUmc zijn samengekomen.  

Twee van onze stafleden nemen deel aan de update van de Nederlandse richtlijn Aangezichtsverlamming. 

5. Onderzoek en onderwijs

Onderzoek is een belangrijke manier om ons vak verder te helpen. Op de afdeling plastische, reconstructieve en handchirurgie van het Amsterdam UMC zijn we continu bezig met onderzoek en innovatie, waardoor patiënten op onze afdeling altijd als eerste de nieuwste en beste behandelingen aangeboden zullen krijgen. We streven ernaar om van elke patiënt te leren, en onze zorg constant te kunnen verbeteren. Dit doen we door zelf grote onderzoeken op te zetten, op vaste momenten vragenlijsten over welzijn en ervaringen af te nemen, maar ook door mee te doen aan veelbelovend onderzoek vanuit andere centra. Behandelingen worden pas aangeboden als standaardzorg nadat ze bewezen effectief zijn. 

Op onze afdeling werken meerdere arts-onderzoekers die door plastisch chirurgen uit ons team begeleid worden tijdens kortdurende stages of tijdens promotietrajecten. Hiermee dragen we actief bij aan het opleiden van kundige, kritische en gedreven onderzoekers, die het plastisch chirurgische vak helpen verbeteren.    

Lopende onderzoekslijnen  

We lichten er hier drie opvallende onderzoeksprojecten uit: 

Promotie Stefanie vd Heuvel 

Collega Vd Heuvel is haar promotieonderzoek gestart voordat zij in opleiding tot plastisch chirurg kwam. Haar onderzoek richtte zich op de vrije fibula reconstructie. Inmiddels is zij al enkele jaren werkzaam als plastisch chirurg, en heeft zij haar onderzoek naast haar klinische werk voortgezet. Inmiddels heeft zij haar onderzoek afgerond, en begin 2024 op indrukwekkende wijze haar proefschrift verdedigd.  

Promotie traject Marieke Borgdorff 

Binnen deze onderzoekslijn worden uitkomsten na onderbeen reconstructies in kaart gebracht. In verschillende fasen is getracht eerst het probleem in kaart te brengen (hoe vaak komen complexe fracturen van het onderbeen voor, en hoe vaak verloopt het herstel gecompliceerd), hoe kunnen we de zorg verbeteren (o.a. de rol en noodzaak van centralisatie) en waar lopen patiënten tegenaan tijdens de herstelfase (o.a. via patiënt-gerapporteerde uitkomsten).  

Promotie traject Lasse vt Hof 

Er loopt een onderzoekslijn naar de toepassing van indocyanine groen fluorescentie bij reconstructieve operaties. We nemen deel aan het gerandomiseerde onderzoek (FAFI trial, LUMC) naar de effectiviteit van fluorescentie bij DIEP operaties.

Onderwijs

De plastisch chirurgen uit ons team zijn ook allen betrokken bij het verzorgen van onderwijs, en bij het opleiden van artsen en medisch specialisten in opleiding. Dit betreft het geven van colleges tijdens de opleiding geneeskunde (o.a. collega Bouw en Beweging, en het verdiepingsvak plastische chirurgie), alsmede het participeren en organiseren van specialistische cursussen in binnen en buitenland. Enkele voorbeelden:

Post-traumatic limb reconstruction course

We organiseren om het jaar een multidisciplinaire bone cursus die in 2022 en 2024 heeft plaatsgevonden.  

Back to Basics Flap course

Jaarlijkse cursus over de basisprincipes van weefsel verplaatsing in het gerenommeerde Amsterdam Skills Centre.

De voorbereiding voor Surgical Anatomy – Head and Neck course zijn in volle gang. 

Head & Neck Course – Surgical Anatomy 

Ten slotte leiden we huidtherapeut drs. Juliette Louter op tot physician assistent.

6. Global reconstructive surgery

In het kader van internationalisering verzorgen we in het geneeskunde curriculum verschillende onderwijs activiteiten over ‘global reconstructive surgery’. Daarnaast zijn er gastcolleges gegeven op andere universiteiten over het belang van internationale samenwerking (oa Leiden, Utrecht, Sofia, Kampala en Dar es Salaam).

We hebben daarnaast een nauwe samenwerking met Global Surgery Amsterdam, Dokters van de Wereld en Interplast Nederland waarbij meerdere stafleden betrokken zijn bij het opleiden van lokale zorgverleners in Sierra Leone, Tanzania, Oeganda en Bangladesh. Hiervoor zijn gestandaardiseerde cursussen ontwikkeld met multidisciplinaire teams uit verschillende landen.  We richten ons hierbij voornamelijk op onderste extremiteit reconstructies en brandwond / contractuur reconstructies.

Met een internationale visie gericht op ‘one world one standard of care’ geven we deze cursussen in 2024 ook in Nederland. De afgelopen jaren is er in multicenter en multidisciplinair verband veel energie gestoken in het maken van gratis en gemakkelijk toegankelijk instructie en naslag materiaal op het gebied van beide hierboven genoemde thema’s.

Kijk voor meer informatie op de website van

Basics of open fractures
Basics of burncare

Er is een wekelijks digitaal overleg op de woensdag (17.00-18.00), waarin meerdere Nederlandse en Afrikaanse centra participeren en waarin reconstructieve casuïstiek wordt gepresenteerd en bediscussieerd.

De afdeling Plastische, reconstructieve en handchirurgie van het Amsterdam UMC besteedt naast het verzorgen van topklinische patiëntenzorg en het verrichten van hoogwaardig onderzoek, ook veel aandacht aan onderwijs en opleiding. Geneeskunde studenten doen op de afdeling praktijkervaring op tijdens hun coschappen en de afdeling verzorgt opleidingen en cursussen voor onder andere medisch specialisten, verpleegkundigen en huisartsen. Verder worden regelmatig congressen georganiseerd om kennis met vakgenoten uit te wisselen en de laatste ontwikkelingen te bespreken. Eén van de belangrijkste onderdelen is de opleiding van artsen tot plastisch chirurg.

Informatie over de opleiding plastische chirurgie

De opleiding tot plastisch chirurg in het Amsterdam UMC wordt vormgegeven in samenwerking met het Rode Kruisziekenhuis te Beverwijk en het Spaarne Gasthuis te Haarlem. Daarnaast worden er stages gedaan in het AVL, het Medisch Centrum Jan van Goyen in Amsterdam en Ziekenhuis Amstelland in Amstelveen.

Doordat de AIOS (arts in opleiding tot medisch specialist) worden opgeleid in een regionale setting, ontwikkelen zij een brede kennis van het vakgebied.

De opleiding start in principe met een stage van één jaar in het Rode Kruisziekenhuis. Daarna volgen stages in de universitaire centra en de andere deelnemende centra. Tevens zijn er 6-9 maanden naar keuze in te vullen, om hiermee de opleiding individueel te optimaliseren.

Tijdens de opleiding worden halfjaarlijks landelijk schriftelijke examens afgenomen. Aan het einde van de opleiding volgt een schriftelijk en mondeling Europees examen, zodat de AIOS hiermee ook Europees gekwalificeerd is. (European Board of Plastic Surgery).

2023 Jaarcijfers

In 2023 waren in totaal 19 AIOS in opleiding.

4 AIOS waren in vooropleiding.

3 AIOS hebben in 2023 de opleiding met succes afgerond.

10 keer is er een onderwijsdag georganiseerd waarop een onderwerp uit de plastische chirurgie uitgebreid aan de orde kwam, vaak in combinatie met onderwijs op de snijzaal.

Bij deze onderwijsdag wordt vaak ook ruimte gemaakt voor intervisie momenten.

Opleiders: